دیدارهای جام جهانی 2018 روسیه با 37 دوربین با کفیت 4k فیلمبرداری می شد و علاوه بر آن از یک دوربین برای تصویربرداری 360 درجه استفاده شد. در جام جهانی 2022 قطر – در همین همسایگی ایران – کیفیت تصاویر پخش شده به 8k ارتقا یافته بود. این در حالی است که در فوتبال ایران، تصاویر بازی های برخی استان ها آن قدری کیفیت دارد که فقط می شود تشخیص داد توپ در اختیار کدام تیم است!
همین یک ماه پیش، فینال جام جهانی 2022 برگزار شد و صدها میلیون نفر در سراسر دنیا در لحظه، با کیفیت بسیار بالا جدال آرژانتین و فرانسه را دیدند. کیفیت تصاویر به قدری بالا بود که می شد قطرات عرق روی پیشانی بازیکنان را هم تشخیص داد و این برای بیننده ایرانی ممکن بود خطرناک باشد چون چشم آنها عادت به دیدن تصاویر فوتبالی با این وضوح را ندارد؛ چه اینکه دو روز بعد از فینال جام جهانی، داربی تهران از تلویزیون پخش شد و کم مانده بود چشم ایرانی ها از تفاوت کیفیت پخش این دو بازی ترک بخورد.
حالا بحث ورود تکنولوژی کمک داور ویدئویی به فوتبال ایران مطرح شده است؛ نه اینکه قبلا بحثش پیش نیامده بود اما این بار انگار مسئولان فوتبال ایران واقعا عزمشان را برای آوردن VAR جزم کرده اند. تنها نکته مهم این است که برخلاف ادعای آنها، این تکنولوژی نمی تواند زودتر از نیم فصل دوم فصل آینده لیگ برتر در ایران استفاده شود.
طبق استاندارد فیفا، داوران یک کشور برای آنکه بتوانند از سیستم کمک داور ویدئویی استفاده کنند باید چند ماه آموزش ببینند و گواهینامه مربوط را دریافت کنند. علاوه بر آن نمی شود اینطور که مقامات فوتبال ایران گفته اند، ابتدا چند ورزشگاه به این سیستم مجهز شوند و بعدا بقیه به قطار پیشرفت فوتبال ایران اضافه شوند. همچنین نمی شود که استفاده از VAR مثلا از هفته سوم لیگ آغاز شود بلکه باید یا از ابتدای فصل یا از ابتدای نیم فصل شروع به کار کند.
حالا به بحث اصلی مان برگردیم. تصور کنید که سیستم کمک داور ویدئویی به ایران آمده، داوران هم آموزش دیده و آماده شده اند و قرار است در بازی های لیگ برتر از VAR رونمایی شود؛ آن روز باید امیدوار باشیم کسی که بازی را تصویربرداری می کند به گوشی تلفن همراه آخرین مدل مجهز باشد تا کیفیت پخش بازی حداقل 4k باشد وگرنه با کیفیت فعلی پخش بازی ها که انگار با دوربین های هندی کم قدیمی فیلمبرداری شده، برای تشخیص صحنه های داوری نه به کمک داور ویدئویی بلکه باید به رمل و اسطرلاب متوسل شویم.
قط این نیست که کمک داور ویدئویی ندارد؛ برخی از اشتباهات داوری در لیگ برتر با همین تصاویر نیم بند حتی از کره ماه هم قابل تشخیص است. برخی از این صحنه ها طوری است که اگر VAR وجود داشت، حتما پردازنده اش از بررسی آن صحنه می سوخت.
ویدئوی یک نمونه از خطاهایی که از کره ماه می شد تشخیص داد که داور چه کارتی باید بدهد: (داور فقط کارت زرد داد.)
ریشه اشتباهات داوری در فوتبال ایران را باید جای دیگری جست وجو کرد و ساده انگاری است که فکر کنیم با آمدن VAR تمام اشتباه ها برطرف می شوند. اگر چند راننده حرفه ای و چند راننده ناشی داشته باشید که همه سوار ژیان می شوند و سرعت حرکتشان کم است، نباید فکر کنید که با دادن لامبورگینی به همه آنها، مشکل رانندگی ناشی ها هم حل می شود. باید قبل از آمدن کمک داور ویدئویی به ایران، برای حل شدن مشکل داوران ناشی فکر شود.
خلاصه این که، آن روز که VAR به ایران بیاید، با کیفیت فعلی ضبط و پخش تلویزیونی بازی ها و این همه اشتباه گل درشت داوران، هیچ کمکی از کمک داور ویدئویی برنخواهد آمد.
